Difference between revisions of "Nl:Voordat je gaat licenseren"

Het volgende lijstje zet een aantal algemene aspecten uiteen waar je duidelijkheid over moet hebben voordat je een Creative Commons licentie op je werk toepast. Het is geen definitieve of complete lijst. Als je overige vragen of twijfels hebt, kan je ons altijd e-mailen: info@creativecommons.nl of je eigen juridische advies inwinnen.

Zorg ervoor dat je werk binnen de Creative Commons licentie valt

Creative Commons licenties zijn van toepassing op alle auteursrechtelijk beschermde werken. Hieronder vallen in ieder geval: boeken, scripten, websites, cursusoverzichten, weblogs en andere vormen van tekst; foto's en andere visuele beelden; films, videospelletjes en ander visueel materiaal; muzikale composities, geluidsopnames en andere audiovisuele werken.

Creative Commons licenties zijn niet van toepassing op ideeën, concepten, feitelijke informatie of andere zaken die niet onder het auteursrecht vallen. Een nuttige Nederlandse site met informatie over het Nederlandse Auteursrecht is de FAQ van Ius mentis.

Zorg ervoor dat je de auteursrechthebbende bent

Voordat je een Creative Commons licentie op een werk van toepassing verklaart, moet je ervoor zorgen dat je hiertoe bevoegd bent. Dit betekent dat je zeker moet weten dat de auteursrechthebbende ermee akkoord gaat om het werk onder een Creative Commons licentie uit te brengen.

Als je de maker van het werk bent, dan ben je waarschijnlijk auteursrechthebbende en mag je het werk licenseren zoals je maar wilt. Als je voor je werk auteursrechtelijk beschermde werken vervaardigt, wordt je werkgever doorgaans als maker van het werk beschouwd. Hij is dan ook de enige die kan bepalen of op het werk een Creative Commons licentie van toepassing wordt verklaard. Als je het werk in opdracht van een derde hebt gemaakt, moet je in de overeenkomst van de opdracht nazoeken of jij rechthebbende bent, of dat je je rechten aan de opdrachtgever hebt overgedragen.

Als je al bestaande werken van anderen combineert, of in samenwerking met anderen iets produceert, moet je ervoor zorgen dat je de expliciete toestemming hebt om Creative Commons op het eindresultaat toe te passen. Je hebt een dergelijke toestemming niet wanneer je bijvoorbeeld een cd van Madonna gekocht hebt, omdat deze hele cd onder het auteursrecht (alle rechten voorbehouden) valt. Je kan alleen zeker weten of je de toestemming hebt als je direct contact met de maker hebt en het gebruik van de Creative Commons licentie met hem of haar overlegt, waarop hij of zij instemt met de licentie. Als je een werk dat al Creative Commons-gelicenseerd is combineert met ander werk, wordt je rechthebbende van het nieuw ontstane werk (mits je gebruik in overeenstemming is met de voorwaarden van de licentie).

Zorg ervoor dat je begrijpt hoe Creative Commons licenties werken

Voordat je een Creative Commons licentie op je werk van toepassing verklaart, moet je weten hoe ze werken. Je kan daarvoor zorgen door de FAQ te herlezen en/of via email specifieke vragen te stellen op onze e-mail discussie lijst. Hieronder vind je een overzicht van enkele sleutelelementen van het Creative Commons licentiemodel.

Hoe werkt een Creative Commons licentie?

Creative Commons licenties zijn gebaseerd op het auteursrecht. Dus het is toepasbaar op alle werken die door de Auteurswet worden beschermd. Dit soort werken zijn boeken, websites, blogs, foto's, films, video's, liedjes en andere (audio-)visuele opnames. Software programma's worden ook door het auteursrecht beschermd, maar we raden je af om Creative Commons licenties van toepassing te verklaren op software code of documentatie.

Creative Commons licenties geven je de mogelijkheid om te bepalen in welke mate anderen jouw auteursrecht mogen uitoefenen - zoals het recht van anderen om jouw werk te kopiëren, afgeleide werken te maken, je werk te distribueren en/of er geld mee te verdienen. De licenties kunnen er niet toe leiden dat anderen beperkt worden in het gebruik van jouw werk, wanneer dit gebruik wel is toegestaan op grond van de Auteurswet. Denk bijvoorbeeld aan het citeren van je werk. Je kunt met de licentie ook geen extra rechten creëren door ze van toepassing te verklaren op zaken die niet onder het auteursrecht vallen, zoals ideeën en feitelijke informatie.

Creative Commons licenties zijn gebonden aan het betreffende werk en geven iedereen die met het werk in contact komt, het recht om het werk te gebruiken overeenkomstig de licentievoorwaarden. Dit betekent dat wanneer Jantje een kopie heeft van jouw Creative Commons-gelicenseerd werk, Jantje een kopie aan Marie mag geven en Marie het werk onder dezelfde voorwaarden mag gebruiken. Er zijn twee licentieovereenkomsten onstaan: tussen jou en Jantje en tussen jou en Marie.

Creative Commons licenties worden in drie verschillende formats geleverd: de commons overeenkomst (voor iedereen leesbaar), de juridische overeenkomst (voor juristen leesbaar); en de metadata (voor machines leesbaar). Je hoeft niets te ondertekenen om Creative Commons Licenties te gebruiken.

Eén laatste ding dat je moet begrijpen over Creative Commons licenties is dat ze niet-exclusief zijn. Dit betekent dat je het algemene publiek kunt toestaan om je werk onder Creative Commons licentie te gebruiken en daarnaast bevoegd bent om een aparte licentieovereenkomst mag sluiten met iemand anders, bijvoorbeeld in ruil voor geld.

Wat als ik me bedenk?

Dit is extreem belangrijk om je te realiseren. Creative Commons licenties zijnonherroepbaar. Dit betekent dat je niemand tegen mag houden die je werk onder een Creative Commons licentie heeft verkregen, om je werk volgens die licentie te gebruiken. Wanneer jij het werk niet langer onder Creative Commons licentie wilt verspreiden, dan kun je daarmee ophouden, maar op de kopieën die dan al in omloop zijn gebracht, blijft de Creative Commons licentie van toepassing. Je moet zeker weten dat je later, wanneer je de licentie op het werk wellicht intrekt, nog steeds blij bent wanneer anderen jouw werk kunnen blijven gebruiken.

Voor sommige makers en/of licentiegevers is dit geen belangrijk punt. Als je een amateurfotograaf bent, en je zojuist een prachtige foto van de Saharawoestijn hebt gemaakt, zal het weinig risico opleveren om de foto onder de minst beperkende licentie vrij te geven, namelijk de naamsvermelding licentie. Maar als je een muzikant bent en leeft van je muziek, denk dan twee keer na voordat je de commerciële rechten op je creatief werk weggeeft. Veel muzikanten hebben ontdekt dat het vrijgeven van een werk voor non-commercieel gebruik een goed idee kan zijn. Maar geef niet meer rechten vrij dat zonder dat je dat zorgvuldig hebt overwogen. Natuurlijk bewonderen we allemaal vrijgevige zielen. Maar wees niet vrijgevig zonder goed over de gevolgen te hebben nagedacht.

Wees specifiek over wat je licenseert

Je moet specifiek zijn over wat je precies CC-licenseert wanneer je de Creative Commons licentie op je werk toepast. We geven je de optie om het formaat van je werk in de metadata te specificeren (tekst, audio, video, beeld, interactief) en je moet dit dan ook gebruiken. Dit bewerkstelligt met name preciezere machine-leesbare taal.

Ook moet je er goed over na denken welke elementen van je werk je precies licenseert. Bijvoorbeeld, in het geval van een website, licenseer je alleen de tekst en plaatjes? Of ook de stylesheets en de codes? En ook, als je een CC-gelicenseerd stuk muziek beschikbaar maakt om op je site te downloaden, geldt de Creative Commons licentie dan voor zowel de muzikale compositie en de geluidsopname als overige plaatjes en foto's op je website? Bedenk je dat je, zoals onder 2 besproken werd, zeker moet weten dat je over de rechten beschikt van elk van de elementen die je onder Creative Commons licenseert.

Neem een moment om precies te bedenken wat je wil licenseren en frame dan je metadata op die manier. Bijvoorbeeld: "Alle foto's op deze site zijn onder een Creative Commons (voeg hier in) 2.5 licentie."

Ben je lid van een organisatie voor collectief rechtenbeheer. Zo ja, geven zij je toestemming om Creative Commons op je werk te gebruiken?

Je moet dit met je organisatie checken. Op dit moment verkrijgen de beheersorganisaties in de de musieksector (zoals Buma/Stemra voor teksschrijvers en componisten en Sena voor uitvoerend kunstenaars en producenten) exclusief het exploitatierecht van hun leden. Dit geldt voor werken uit het verleden én de toekomst, zodat deze organisaties effectief je rechten kunnen beheren. Dus als je lid bent van een van deze organisaties ben je waarschijnlijk niet bevoegd om je werk onder een Creative Commons licentie te licenseren, omdat niet jij, maar de betreffende organisatie, auteursrechthebbende is.

Rechtenbeheersorganisaties in andere sectoren werken over het algemeen niet met een exclusieve overdracht van het exploitatierecht van alle werken. Toch raden we je aan om eerst te controleren of je inderdaad over de benodigde rechten beschikt.

Creative Commons maakt zich sterk voor een dialoog met de collectieve beheersorganisaties. Zij wil zoeken naar een oplossing die makers in staat stelt de voordelen van beide systemen te laten genieten.

Als je al lid bent van een van deze rechtenbeheersorganisaties, voel je vrij om hen aan te moedigen om jou de mogelijkheid te bieden van Creative Commons licenties gebruik te maken.